നമാമിയും പാളി, മരണാസന്നയായി ഗംഗ

ജ​ന​കോ​ടി​ക​ള്‍ പു​ണ്യ​തീ​ര്‍ഥം എ​ന്നു വി​ശ്വ​സി​ക്കു​മ്പോ​ഴും മാ​ലി​ന്യം നി​റ​ഞ്ഞു പ​ല​യി​ട​ത്തും ഒ​ഴു​ക്കു​ത​ന്നെ നി​ല​ച്ചും ശോ​കം കൊ​ണ്ടു ക​റു​ത്തൊ​ഴു​കു​ക​യാ​ണ് ഗം​ഗ. വാ​രാ​ണ​സി​ക്കു ഗം​ഗ കൊ​ടു​ത്ത​ത് എ​ന്താ​ണെ​ന്നു ചോ​ദി​ച്ചാ​ല്‍ ഇ​പ്പോ​ഴീ കാ​ണു​ന്ന​തെ​ല്ലാം പു​ണ്യ​ന​ദി​യു​ടെ സം​ഭാ​വ​ന​ക​ളെ​ന്നേ പ​റ​യാ​ന്‍ ക​ഴി​യൂ. പ​ക​രം വാ​രാ​ണ​സി ഗം​ഗ​യ്ക്ക് എ​ന്തു ന​ല്‍കി എ​ന്നു തി​രി​ച്ചൊ​രു ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു പ​വി​ത്ര​ത എ​ന്ന​ത് ഒ​രു വി​ശ്വാ​സം മാ​ത്ര​മാ​യി അ​വ​ശേ​ഷി​ച്ച് മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ള്‍ നി​റ​ഞ്ഞൊ​ഴു​കു​ന്ന ഈ ​ന​ദി ത​ന്നെ​യാ​ണ് ജീ​വി​ക്കു​ന്ന സാ​ക്ഷ്യം പോ​ലെ ഒ​രു മ​റു​പ​ടി.

ന​മാ​മി ഗം​ഗ പ​ദ്ധ​തി​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ഗം​ഗ​യു​ടെ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി ന​രേ​ന്ദ്ര മോ​ദി 20,000 കോ​ടി രൂ​പ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​തു നാ​ലു വ​ര്‍ഷം മു​മ്പാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ല്‍, മോ​ദി സ​ര്‍ക്കാ​രി​ന്‍റെ അ​ര്‍ധ​മ​ന​സോ​ടെ​യു​ള്ള പ​രി​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ള്‍ക്കു ഗം​ഗ​യെ കാ​ര്യ​മാ​യി ന​വീ​ക​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​ന്‍ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നാ​ണു വി​ദ​ഗ്ധ​ര്‍ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​ന്ന​ത്. മു​ന്‍കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​ന്‍റെ പ​തി​ന്മ​ട​ങ്ങ് മ​ലി​നമാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു ന​ദി ഇ​പ്പോ​ളെ​ന്നാ​ണു ഗം​ഗ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് നി​ര​ന്ത​രം പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ള്‍ ന​ട​ത്തു​ന്ന വി​ശ്വം​ഭ​ര്‍നാ​ഥ് മി​ശ്ര പ​റ​യു​ന്ന​ത്.

ബ​നാ​റ​സ് ഹി​ന്ദു സ​ര്‍വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ ഇ​ൻ​സ്റ്റി​റ്റ്യൂ​ട്ട് ഓ​ഫ് ടെ​ക്നോ​ള​ജി ഇ​ല​ക്‌​ട്രോ​ണി​ക്സ് എ​ന്‍ജി​നി​യ​റിം​ഗ് പ്ര​ഫ​സ​റാ​ണ് മി​ശ്ര. 500 വ​ര്‍ഷ​ത്തി​ലേ​റെ പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള വാ​രാ​ണ​സി​യി​ലെ സു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ സ​ങ്ക​ട​മോ​ച​ന്‍ ഹ​നു​മാ​ന്‍ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലെ മ​ഹ​ന്തു​മാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം. പ​തി​നേ​ഴാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ പ്ര​ശ​സ്ത ക​വി​യാ​യി​രു​ന്ന തു​ള​സീ​ദാ​സ്, രാ​മ​ച​രി​ത​മാ​ന​സ​ത്തി​ന്‍റെ അ​വ​സാ​ന അ​ധ്യാ​യ​ങ്ങ​ള്‍ ഇ​വി​ടെ​യി​രു​ന്നാ​ണ് എ​ഴു​തി​യ​ത്. സ​ങ്ക​ട​മോ​ച​ന്‍ ഫൗ​ണ്ടേ​ഷ​ന്‍ എ​ന്ന പേ​രി​ല്‍ വാ​രാ​ണ​സി ആ​സ്ഥാ​ന​മാ​യി ഒ​രു എ​ന്‍ജി​ഒ​യും ന​ട​ത്തു​ന്നു​ണ്ട് വി​ശ്വം​ഭ​ര്‍നാ​ഥ് മി​ശ്ര.

മൂ​ന്നു ദ​ശാ​ബ്ദ​ക്കാ​ല​മാ​യി ഗം​ഗാ ന​ദി​യു​ടെ ശു​ചീ​ക​ര​ണ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ ന​ട​ത്തി​വ​രു​ന്ന സ​ന്ന​ദ്ധ സം​ഘ​ട​ന​യാ​ണി​ത്. സ​ങ്ക​ട​മോ​ച​ന്‍ ഫൗ​ണ്ടേ​ഷന്‍റെ സ്ഥാ​പ​ക​നാ​യ വീ​ര​ഭ​ദ്ര മി​ശ്ര​യെ 1999ല്‍ ​ടൈം മാ​ഗ​സി​ന്‍ ഹീ​റോ​സ് ഓ​ഫ് ദി ​പ്ലാ​ന​റ്റിൽ പെടുത്തിയിരുന്നു.

ഗം​ഗാ ന​വീ​ക​ര​ണ ച​രി​ത്രം

1986ല്‍ ​രാ​ജീ​വ് ഗാ​ന്ധി സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ ആ​ണ് ഗം​ഗാ ശു​ചീ​ക​ര​ണ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ക്കു തു​ട​ക്ക​മി​ടു​ന്ന​ത്. ഇ​തി​ന്‍റെ ര​ണ്ടാം​ഘ​ട്ട പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​നം 1993ലും ​ആ​രം​ഭി​ച്ചു. 2009ല്‍ ​യു​പി​എ സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ നാ​ഷ​ണ​ല്‍ ഗം​ഗാ റി​വ​ര്‍ ബേ​സി​ന്‍ അ​ഥോ​റി​റ്റി (എ​ന്‍ജി​ആ​ര്‍ബി​എ) എ​ന്ന പേ​രി​ല്‍ ഗം​ഗാ ന​വീ​ക​ര​ണ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ പു​ന​ഃസം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു. ആ​ദ്യ ര​ണ്ടു ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ലും 938.57 കോ​ടി രൂ​പ ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചാ​ണ് ഗം​ഗ​യു​ടെ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. 2015 ഡി​സം​ബ​ര്‍ വ​രെ എ​ന്‍ജി​ആ​ര്‍ബി​എ 1,664.73 കോ​ടി രൂ​പ ഇ​തി​നാ​യി ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണ് സ​ര്‍ക്കാ​രി​ന്‍റെ ത​ന്നെ ക​ണ​ക്കു​ക​ളി​ല്‍ നി​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​കു​ന്ന​ത്.

മോ​ദി​യും ഗം​ഗ​യും

2014 തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ല്‍ മ​ത്സ​രി​ക്കാ​ന്‍ ഇ​റ​ങ്ങു​മ്പോ​ള്‍ മാ ​ഗം​ഗാ (ഗം​ഗാ മാ​താ​വ്) എ​ന്ന വ​ച​നം ഉ​യ​ര്‍ത്തി​യാ​ണ് മോ​ദി വാ​രാ​ണ​സി​യി​ല്‍ പ്ര​ചാ​ര​ണം ന​ട​ത്തി​യ​ത്. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു വി​ജ​യ​ത്തി​ന് തൊ​ട്ടു പി​ന്നാ​ലെ ഗം​ഗാ തീ​ര​ത്ത് നി​ന്ന് ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ല്‍ ഗം​ഗാ മാ​താ​വ് ശു​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നാ​യി ത​ന്നെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തതാ​ണെ​ന്നാ​ണ് മോ​ദി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​ത്. 2018 ഒ​ക്ടോ​ബ​ര്‍ ര​ണ്ടി​നു മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ 150-ാം ജ​ന്‍മ വാ​ര്‍ഷി​കം ആ​കു​മ്പോ​ള്‍ ഗം​ഗ​യെ പൂ​ര്‍ണ​മാ​യി ശു​ചീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കും എ​ന്നാ​ണ് മോ​ദി വാ​രാ​ണ​സി​ക്കും രാ​ജ്യ​ത്തി​നു ത​ന്നെ​യും വാ​ക്ക് ന​ല്‍കി​യ​ത്.

എ​ന്നാ​ല്‍, 2020 മാ​ര്‍ച്ച് ആ​കു​മ്പോ​ഴേ ഗം​ഗ​യെ നൂ​റു ശ​ത​മാ​നം ശു​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​ന്‍ ക​ഴി​യൂ എ​ന്നാ​ണ് കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി നി​തി​ന്‍ ഗ​ഡ്ക​രി പി​ന്നീ​ട് പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. 2018ലെ ​ദേ​ശീ​യ മ​ലി​നീ​ക​ര​ണ നി​യ​ന്ത്ര​ണ ബോ​ര്‍ഡി​ന്‍റെ രേ​ഖ​ക​ള്‍ അ​നു​സ​രി​ച്ച് ഗം​ഗ ഏ​റ്റ​വും മ​ലി​ന​മാ​യി ഒ​ഴു​കു​ന്ന​ത് വാ​രാ​ണ​സി പോ​ലു​ള്ള തീ​ര്‍ഥാ​ട​ക കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ള്‍ക്ക് അ​രി​കി​ലാ​ണെ​ന്നാ​ണ്.

മ​ര​ണാ​ല​ങ്കാ​രം പോ​ലെ മോ​ടി​ക​ള്‍

ബ​നാ​റ​സ് മ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. എ​ന്നി​ട്ടും സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ ഇ​തി​നെ പു​റം​മോ​ടി​ക​ളാ​ല്‍ വീ​ര്‍പ്പു​മു​ട്ടി​ച്ചു കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്നാ​ണ് വി​ശ്വം​ഭ​ര്‍ നാ​ഥ് മി​ശ്ര പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. ഗം​ഗ​യോ​ട് മ​ലി​ന​പ്പെ​ട​രു​തേ എ​ന്നു പ്രാ​ര്‍ഥി​ച്ച് കാ​ലം ക​ഴി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് പ​ക​രം ന​ദി​യു​ടെ ശു​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നാ​യി ശാ​സ്ത്രീ​യ​വും സാ​ങ്കേ​തി​ക​വു​മാ​യ മാ​ര്‍ഗ​ങ്ങ​ള്‍ അ​വ​ലം​ബി​ക്കു​ക​യാ​ണ് വേ​ണ്ട​തെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു.

ഒ​രു ഇ​ല​ക്‌​ട്രോ​ണി​ക് പ്ര​ഫ​സ​ര്‍ ആ​യി​രു​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ സ​ങ്ക​ട​മോ​ച​ന്‍ ഫൗ​ണ്ടേ​ഷ​ന്‍റെ ന​ട​ത്തി​പ്പു​കാ​ര​നാ​യും ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലെ മ​ഹ​ന്ത് ആ​യും എ​ങ്ങ​നെ പ്ര​വ​ര്‍ത്തി​ക്കാ​ന്‍ ക​ഴി​യു​ന്നു എ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു. വ​ള​രെ ല​ളി​ത​മാ​യി ത​ന്നെ മി​ശ്ര അ​തു വി​വ​രി​ച്ചു ത​ന്ന​ത് ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് : ഞ​ങ്ങ​ള്‍ പി​ന്‍തു​ട​രു​ന്ന​ത് വ​ള​രെ പ​ഴ​യ ഒ​രു പാ​ര​മ്പ​ര്യ​മാ​ണ്. നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളു​ടെ ത​ന്നെ പ​ഴ​ക്ക​മു​ണ്ട​തി​ന്. ആ​ധു​നി​ക സ​മൂ​ഹ​വു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കാ​നും ആ​ശ​യ​വി​നി​മ​യം ന​ട​ത്താ​നും ക​ഴി​യു​ന്ന ഒ​രു സ്ഥാ​ന​ത്ത് അ​ല്ല ന​മ്മ​ള്‍ ഇ​രി​ക്കു​ന്ന​ത് എ​ങ്കി​ല്‍ ഇ​ത്ത​രം പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളും ആ​ചാ​ര്യ​ങ്ങ​ളും പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടും.

അ​തീ​വ ഗു​രു​ത​രം ഈ ​അ​വ​സ്ഥ

ഗം​ഗാ​ന​ദി​യെ തൊ​ണ്ണൂ​റു ശ​ത​മാ​ന​വും മ​ലി​നീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത് അ​സം​സ്കൃ​ത മ​ലി​ന​ജ​ലം നേ​രി​ട്ട് ന​ദി​യി​ലേ​ക്കൊ​ഴു​ക്കിവി​ടു​ന്ന​തു ത​ന്നെ​യാ​ണ്. വാ​രാ​ണ​സി​യി​ലെ ഘാ​ട്ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ നേ​രി​ട്ടു കാ​ണാ​വു​ന്ന​താ​ണു മ​ലി​ന​ജ​ലം പ​ല ചാ​ലു​ക​ളി​ല്‍ കൂ​ടി​യും പ​ട​വു​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യും നേ​രി​ട്ട് ന​ദി​യി​ലേ​ക്കൊ​ഴു​കി വീ​ഴു​ന്ന​ത്.

സ്നാ​നം ന​ട​ത്തു​ന്ന​തി​ന് മാ​ത്രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​വു​ന്ന ക്ലാ​സ് ബി ​ഗ​ണ​ത്തി​ല്‍ പെ​ട്ട ന​ദി​ക​ള്‍ക്ക് മൂന്നു ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള മാ​ന​ദ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ളാ​ണു​ള്ള​ത്. ഇ​തി​ല്‍ മ​നു​ഷ്യ വി​സ​ര്‍ജ​ത്തി​ല്‍ നി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന കോ​ളി​ഫോം ബാ​ക്ടീ​രി​യ​യു​ടെ അ​ള​വ് നൂ​റു മി​ല്ലി​ലി​റ്റ​ര്‍ ജ​ല​ത്തി​ല്‍ 500 എ​ന്ന തോ​തി​ല്‍ കു​റ​വ് മാ​ത്ര​മേ ഉ​ണ്ടാ​കാ​വൂ.

ഒ​രു ലി​റ്റ​ര്‍ ജ​ല​ത്തി​ല്‍ ബ​യോ​കെ​മി​ക്ക​ല്‍ ഓ​ക്സിജ​ന്‍ ഡി​മാ​ന്‍ഡ് 300 മി​ല്ലി​ഗ്രാ​മി​ല്‍ താ​ഴെ​യേ കാ​ണാ​വൂ. മൂ​ന്നാ​മ​താ​യി ദ്ര​വ ഓ​ക്സി​ജ​ന്‍റെ അ​ള​വ് ഒ​രു ലി​റ്റ​ര്‍ ജ​ല​ത്തി​ല്‍ അ​ഞ്ചു മി​ല്ലി​ഗ്രാ​മി​ല്‍ താ​ഴെ​യും ആ​യി​രി​ക്ക​ണം.

വാ​രാ​ണ​സി ന​ഗ​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് ഗം​ഗ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്ത് ന​ദി​യു​ടെ നി​ല ഒ​ട്ടൊ​ക്കെ മെ​ച്ച​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. കൈ​വ​ഴി​ക​ളാ​യി തെ​ക്കേ അ​റ്റ​ത്ത് അ​സി ന​ദി​യും വ​ട​ക്കേ അ​റ്റ​ത്ത് വ​രു​ണ ന​ദി​യും കൂ​ടി​ച്ചേ​ര്‍ന്നാ​ണ് വാ​രാ​ണ​സി എ​ന്ന ഒ​റ്റ ന​ഗ​ര​നാ​മം ഉ​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത്. ഗം​ഗ​യി​ലേ​ക്ക് നൂ​റു ശ​ത​മാ​നം മാ​ലി​ന്യ​വും ഒ​ഴു​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു വ​രു​ന്ന​ത് ഈ ​കൈ​വ​ഴി​ക​ളാ​ണ്. കു​ളി​ക്കാ​ന്‍ മാ​ത്ര​മു​ള്ള ന​ദി​ക​ള്‍ക്ക് വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള മാ​ന​ദ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​ണ​ക്കെ​ടു​ത്താ​ല്‍ ഇ​പ്പോ​ള്‍ ഗം​ഗ​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു കൂ​ടി പോ​ലും ന​ട​ക്കാ​ന്‍ ക​ഴി​യാ​ത്ത വി​ധം മ​ലി​ന​മാ​യാ​ണ് ന​ദി ഒ​ഴു​കു​ന്ന​ത്.

ഇ​നി​യു​ള്ള വ​ഴി​ക​ള്‍

ഗം​ഗാ ന​ദി​യെ മ​ലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്തുന്ന​ത് പ്ര​ധാ​ന​മാ​യും മാ​ലി​ന്യം ഒ​ഴു​ക്കി​വി​ടു​ന്ന 33 പോ​യി​ന്‍റു​ക​ളാ​ണ്. ഗം​ഗാ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ പ​ദ്ധ​തി​യു​ടെ ആ​ദ്യ​ഘ​ട്ട​മാ​യി സ്ഥാ​പി​ച്ച​ത് സീ​വേ​ജ് ട്രീ​റ്റ്മെ​ന്‍റ് പ്ലാ​ന്‍റാ​ണ്. ന​മാ​മി ഗം​ഗ പ​ദ്ധ​തി​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ദി​നാ​പൂ​രി​ല്‍ 14 കോടി ലി​റ്റ​റി​ന്‍റെ​യും ഗൊ​യ്താ​ഹ​യി​ല്‍ 12 കോടിയുടെ​യും പ്ലാ​ന്‍റു​ക​ള്‍ സ്ഥാ​പി​ച്ചു. എ​ന്നാ​ല്‍ ഗൊ​യ്താ​ഹ​യി​ല്‍ സ്ഥാ​പി​ച്ച് പ്ലാ​ന്‍റ് പൂ​ര്‍ണ​മാ​യും പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ര​ഹി​ത​മാ​ണ്. അ​തോ​ടു കൂ​ടി ഇ​വി​ടെ സം​സ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട മാ​ലി​ന്യം കൂ​ടി ഇ​പ്പോ​ള്‍ ഗം​ഗ​യി​ലേ​ക്കാ​ണ് ഒ​ഴു​ക്കി വി​ടു​ന്ന​ത്.

ആ​രും മി​ടു​ക്ക​ര​ല്ല

1986 മു​ത​ല്‍ ഗം​ഗാ ന​വീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ന് ഇ​റ​ങ്ങി​ത്തി​രി​ച്ച​വ​രി​ല്‍ മോ​ദി സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ വ​രെ​യു​ള്ള​വ​ര്‍ ഒ​രേ തോ​ണി​യി​ലി​രു​ന്നു യാ​ത്ര ചെ​യ്ത​വ​ര്‍ എ​ന്നാ​ണ് വി​ശ്വം​ഭ​ര്‍നാ​ഥ് മി​ശ്ര പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. പ​ല സ​ര്‍ക്കാ​രു​ക​ളും ഇ​തി​നാ​യു​ള്ള പേ​രു​ക​ള്‍ മാ​റ്റി മാ​റ്റി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എ​ന്നേ​യു​ള്ളൂ. ഗം​ഗ​യ്ക്ക് വേ​ണ്ടി ഒ​രു പ്ര​ത്യേ​ക കേ​ന്ദ്ര മ​ന്ത്രാ​ല​യം ത​ന്നെ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടും കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ഒ​രു പു​രോ​ഗ​തി​യും ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി.

സ​ങ്ക​ട​മോ​ച​ന്‍ ഫൗ​ണ്ടേ​ഷ​ന്‍ ന​ട​ത്തി​യ പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ഗം​ഗ​വ​രു​ണ സം​ഗ​മ സ്ഥാ​ന​ത്ത് 2000 ഏ​പ്രി​ല്‍ 13ന് 100 ​മി​ല്ലി​ലി​റ്റ​ര്‍ ജ​ല​ത്തി​ല്‍ കോ​ളി​ഫോ​മി​ന്‍റെ അ​ള​വ് 68,00,000 ആ​ണ്. 2018 മാ​ര്‍ച്ച് ഏ​ഴി​ന് ഇ​ത് 100 മി​ല്ലീ​ലി​റ്റ​ര്‍ ജ​ല​ത്തി​ല്‍ 4,80,00,000 ആ​ണ്. 2019 ഏ​പ്രി​ല്‍ 26ന് ​ഇ​വി​ടു​ത്തെ കോ​ളി​ഫോ​മി​ന്‍റെ അ​ള​വ് നൂ​റു മി​ല്ലി​ലി​റ്റ​ര്‍ ജ​ല​ത്തി​ല്‍ 6,00,00,000 ആ​ണ്. എ​ത്ര ഭീ​ക​രം എ​ന്ന് ക​ണ​ക്കു​ക​ള്‍ ത​ന്നെ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി ത​രു​ന്ന ഒ​രു പു​ണ്യ ന​ദി​യു​ടെ ദു​ര​വ​സ്ഥ.

മോ​ദി സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ പൂ​ര്‍ണ പ​രാ​ജ​യം

ഗം​ഗാ ന​വീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ല്‍ മോ​ദി സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ പൂ​ര്‍ണ പ​രാ​ജ​യ​മെ​ന്നാ​ണ് മി​ശ്ര ഉ​ള്‍പ്പെടെ​യു​ള്ള വി​ദ​ഗ്ധ​ര്‍ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​ത്. വോ​ട്ടി​നു വേ​ണ്ടി അ​വ​ര്‍ ന​ദീ​തീ​ര​ത്തെ ഘാ​ട്ടു​ക​ള്‍ മോ​ടി പി​ടി​പ്പി​ച്ചു. തീ​ര​ത്ത് മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ള്‍ക്കു മീ​തെ ക്ലോ​റി​ന്‍ വി​ത​റി. വി​ള​ക്കു​ക​ള്‍ സ്ഥാ​പി​ച്ചു. പ​ടി​ക്കെ​ട്ടു​ക​ള്‍ പ​ണി​തു ടൈ​ലു​ക​ള്‍ പാ​കി. എ​ന്നാ​ല്‍, ന​ദി​യി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങി​യു​ള്ള ശു​ചീ​ക​ര​ണ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ കാ​ര്യ​മാ​യി ന​ട​ന്നി​ട്ടി​ല്ല. ഇ​ക്കാ​ര്യ​ങ്ങ​ള്‍ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച് മോ​ദി​യു​മാ​യി സ​ങ്ക​ട​മോ​ച​ന്‍ ഫൗ​ണ്ടേ​ഷ​ന്‍ നേ​രി​ട്ടു സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണ് ഗം​ഗ​യ്ക്കു വേ​ണ്ടി ഒ​രു പ്ര​ത്യേ​ക മ​ന്ത്രാ​ല​യം ഉ​ണ്ടാ​യ​ത്.
തു​ട​ര്‍ന്നു മോ​ദി​ക്കും മ​ന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​നും അ​യ​ച്ച പ​തി​ന​ഞ്ചോ​ളം നി​വേ​ദ​ന​ങ്ങ​ള്‍ മ​റു​പ​ടി​ക​ളി​ല്ലാ​തെ വെ​ളി​ച്ചം കാ​ണാ​തെ വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു. എ​ങ്കി​ലും എ​ല്ലാ ന​ദി​ക​ളു​ടെയും ക്യാ​പ്റ്റ​നാ​ണ് ഗം​ഗ. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ഇ​ത്ര​യേ​റെ മാ​ലി​ന്യം നി​റ​ഞ്ഞി​ട്ടും ജ​ന​കോ​ടി​ക​ള്‍ ഈ ​ന​ദി​യി​ല്‍ ഇ​ത്ര​യേ​റെ വി​ശ്വാ​സം അ​ര്‍പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു.

വാ​രാ​ണ​സി​യി​ല്‍ നി​ന്ന് സെ​ബി മാ​ത്യു