ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ് പ്രേ​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​ഗൂ​ഢ സാ​മ്രാ​ജ്യം

ഭീ​തി​വി​ത​യ്ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ ബ്രാ​ൻ കാ​സി​ലി​നൊ​പ്പ​മോ ഒ​രു​പ​ടി മു​ന്പി​ലോ നി​ൽ​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ലെ ആ​ൾ​വാ​റി​ലു​ള്ള കോ​ട്ട​ന​ഗ​ര​മാ​ണ് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ്. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത​ന്നെ ഏ​റ്റ​വും ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശ​മെ​ന്നാ​ണ് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡി​നു​ള്ള വി​ശേ​ഷ​ണം.

പ്രേ​ത​ങ്ങ​ളെ​യും പ്രേ​ത​ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും തേ​ടി​യു​ള്ള പ​ല​രു​ടെ​യും യാ​ത്ര​ക​ൾ​ക്ക് നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളു​ടെ പ​ഴ​ക്ക​മു​ണ്ട്. ഡ്രാ​ക്കു​ള​ക്കോ​ട്ട​യാ​യ ബ്രാ​ൻ കാ​സി​ൽ​തേ​ടി റൊ​മാ​നി​യ​യി​ലെ ട്രാ​ൻ​സി​ൽ​വാ​നി​യ​യി​ൽ ഇ​ന്നും ഏ​റെ​പ്പേ​രാ​ണ് എ​ത്തു​ന്ന​ത്.

ഭീ​തി​വി​ത​യ്ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ ബ്രാ​ൻ കാ​സി​ലി​നൊ​പ്പ​മോ ഒ​രു​പ​ടി മു​ന്പി​ലോ നി​ൽ​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ലെ ആ​ൾ​വാ​റി​ലു​ള്ള കോ​ട്ട​ന​ഗ​ര​മാ​ണ് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ്.

ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത​ന്നെ ഏ​റ്റ​വും ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശ​മെ​ന്നാ​ണ് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡി​നു​ള്ള വി​ശേ​ഷ​ണം.
ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ് കോ​ട്ട​ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ പ്ര​വേ​ശ​ന​ക​വാ​ട​ത്തി​നു മു​ന്പി​ൽ സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന സൈ​ൻ ബോ​ർ​ഡു​ത​ന്നെ ഉ​ൾ​ക്കി​ടി​ലം സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ്.

സൂ​ര്യാ​സ്ത​മ​യ​ത്തി​നു​ശേ​ഷ​വും സൂ​ര്യോ​ദ​യ​ത്തി​നു​മു​ന്പും പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് ആ​രും ക​ട​ക്കാ​ൻ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ് അ​തി​ൽ എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഈ ​ബോ​ർ​ഡ് സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ സ​ർ​വേ ഓ​ഫ് ഇ​ന്ത്യ​യാ​ണ് എ​ന്ന​റി​യു​ന്പോ​ഴാ​ണ് സം​ഗ​തി​യു​ടെ ഗൗ​ര​വം പി​ടി​കി​ട്ടു​ക. തി​ള​ങ്ങു​ന്ന ഭൂ​ത​കാ​ല​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഒ​രു ന​ഗ​രം ഇ​ന്ന് കു​ര​ങ്ങു​ക​ൾ മാ​ത്രം ജീ​വി​ക്കാ​ൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന പ്രേ​ത​ന​ഗ​ര​മാ​യി മാ​റി​യ​തെ​ങ്ങ​നെ​യാ​യി​രി​ക്കും‍?

ഇ​രു​ട്ടു​പോ​ലും ക​ട​ന്നു​ചെ​ല്ലാ​ൻ ഭ​യ​ക്കു​ന്ന ഭൂ​മി​യാ​യാ​ണ് ജ​യ്പൂ​ർ-​ഡ​ൽ​ഹി പാ​ത​യി​ൽ, സെ​രി​സ്ക ക​ടു​വാ​സ​ങ്കേ​ത​ത്തി​ന്‍റെ അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ ​പ്രേ​ത​ന​ഗ​ര​ത്തെ ക​ണ​ക്കാ​ക്കു​ന്ന​ത്. ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ് കോ​ട്ട​ന​ഗ​രം പ​തി​നാ​റാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലാ​ണ് പ​ണി​ക​ഴി​ച്ച​ത്.

1573ൽ ​അ​ന്ന​ത്തെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യ ഭ​ഗ​വ​ന്ത് ദാ​സ് ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ പു​ത്ര​ൻ മാ​ധോ​സിം​ഗി​നു വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് ഈ ​കോ​ട്ട​ന​ഗ​രം നി​ർ​മി​ച്ച​ത്. മാ​ധോ​സിം​ഗി​ന്‍റെ മൂ​ത്ത​സ​ഹോ​ദ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു അ​ക്ബ​റി​ന്‍റെ സൈ​ന്യാ​ധി​പ​ൻ മാ​ൻ​സിം​ഗ്.

ത​ന്‍റെ മു​ത്ത​ച്ഛ​ൻ ഭാ​ൻ​സിം​ഗി​ന്‍റെ സ്മ​ര​ണാ​ർ​ഥം ഈ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ന് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ് എ​ന്ന പേ​രു സ​മ്മാ​നി​ച്ച​ത മാ​ധോ​സിം​ഗ് ആ​യി​രു​ന്നു.

കൊ​ട്ടാ​ര​ങ്ങ​ളും ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളും നി​ര​വ​ധി ക​വാ​ട​ങ്ങ​ളു​മു​ള്ള ന​ഗ​രം. മ​ല​യ​ടി​വാ​ര​ത്തി​ലെ കോ​ട്ട​യു​ടെ ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ൾ ആ​രു​ടെ​യും മ​നം കു​ളി​ർ​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. 1783 ആ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും പ്ര​ദേ​ശം പൂ​ർ​ണ​മാ​യി ഉ​പേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നി​ല​യി​ലെ​ത്തി.

ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യി ത​ക​ർ​ച്ച നേ​രി​ട്ടെ​ങ്കി​ലും ശി​ൽ​പ​ക​ലാ വൈ​ദ​ഗ്ധ്യ​ത്തി​ന്‍റെ മി​ക​വ് ഇ​ന്നു​മി​വി​ടെ കാ​ണാ​നാ​വും.

എ​ന്താ​ണ് യ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ത്തി​ൽ ഭാ​ൻ​ഗ​ഡി​നു സം​ഭ​വി​ച്ച​തെ​ന്ന ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന് കൃ​ത്യ​മാ​യ ഉ​ത്ത​രം ആ​ർ​ക്കു​മ​റി​യി​ല്ല. ച​രി​ത്ര​പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ നാ​മ​മാ​ത്ര​മാ​യ വി​വ​ര​ണം മാ​ത്ര​മേ ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ളൂ. ഏ​തൊ​ക്കെ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രാ​ണ് ഇ​വി​ടം ഭ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് എ​ന്ന​തി​നെ​പ്പ​റ്റി​യും വി​വ​ര​ങ്ങ​ളി​ല്ല.

ല​ഭ്യ​മാ​യ വി​വ​ര​ങ്ങ​ള​നു​സ​രി​ച്ച് 1630ക​ളി​ൽ മാ​ധോ​സിം​ഗി​ന്‍റെ മ​ക​ൻ ഛത്ര​സിം​ഗി​ന്‍റെ മ​ര​ണ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണ് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡി​ന്‍റെ ത​ക​ർ​ച്ച ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഈ ​ത​ക​ർ​ച്ച​യ്ക്കു പി​ന്നി​ൽ പ്ര​ച​രി​ക്കു​ന്ന ക​ഥ​ക​ളി​ലൊ​ന്ന് ഛത്ര​സിം​ഗി​ന്‍റെ മ​ക​ൾ ര​ത്നാ​വ​തി​യു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണ്. ര​ത്നാ​വ​തി രാ​ജ​കു​മാ​രി അ​തി​സു​ന്ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​ളു​ടെ ക​ള​ങ്ക​ര​ഹി​ത​മാ​യ സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും പെ​രു​മാ​റ്റ​വും ആ​രെ​യും ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു.

മാ​ന്ത്രി​ക​വി​ദ്യ​യി​ൽ അ​വ​ഗാ​ഹ​മു​ള്ള ഒ​രു പു​രോ​ഹി​ത​ൻ ഒ​രി​ക്ക​ൽ അ​വ​ളി​ൽ മോ​ഹി​ത​നാ​യി. രാ​ജ​കീ​യ ജീ​വി​ത​ശൈ​ലി​യു​മാ​യി പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടാ​ൻ ക​ഴി​യി​ല്ലെ​ന്നു മ​ന​സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോ​ൾ, മാ​ന്ത്രി​ക​വി​ദ്യ​യി​ലൂ​ടെ അ​വ​ളെ നേ​ടാ​ൻ അ​യാ​ൾ ശ്ര​മി​ച്ചു.

ര​ത്നാ​വ​തി​യു​ടെ പ​രി​ചാ​രി​ക രാ​ജ​കു​മാ​രി​ക്കു​വേ​ണ്ടി വാ​ങ്ങി​യ ഒ​രു സു​ഗ​ന്ധ​ദ്ര​വ്യ​ത്തി​ൽ പു​രോ​ഹി​ത​ൻ വ​ശീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു​ള്ള മ​ന്ത്ര​വാ​ദം ന​ട​ത്തി​യ​ത്രെ. ഇ​തു മ​ന​സി​ലാ​ക്കി​യ രാ​ജ​കു​മാ​രി കു​പ്പി അ​ടു​ത്തു​ള്ള പാ​റ​യി​ലേ​ക്ക് വ​ലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു. പാ​റ​യി​ൽ ത​ട്ടി കു​പ്പി പൊ​ട്ടു​ക​യും ചെ​യ്തു.

പു​രോ​ഹി​ത​ന് ഇ​തു താ​ങ്ങാ​നാ​യി​ല്ല. വി​കാ​രാ​ധീ​ന​നാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം താ​മ​സി​യാ​തെ മ​രി​ച്ചു. മ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​മു​ന്പ് അ​ദ്ദേ​ഹം രാ​ജ​കു​മാ​രി​ക്കും കോ​ട്ട​യ്ക്കും മേ​ൽ ശാ​പ​വ​ച​സു​ക​ൾ ഉ​തി​ർ​ത്തി​രു​ന്നു.

പു​രോ​ഹി​ത​ന്‍റെ മ​ര​ണ​ത്തി​ന് ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ന​ട​ന്ന ഒ​രു യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ ഛത്ര​സിം​ഗും ര​ത്നാ​വ​തി​യു​മെ​ല്ലാം കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. പു​രോ​ഹി​ത​ന്‍റെ ശാ​പം മൂ​ല​മാ​ണ് ഇ​തെ​ല്ലാം സം​ഭ​വി​ച്ച​തെ​ന്ന് പ​ല​രും വി​ശ്വ​സി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു.

ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ത​ക​ർ​ച്ച​യു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട ക​ഥ​ക​ളി​ലൊ​ന്ന് ഒ​രു സാ​ധു​വു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണ്. ഈ ​കു​ന്നി​ൻ​മു​ക​ളി​ൽ ഗു​രു ബാ​ലു​നാ​ഥ് എ​ന്ന ഒ​രു സാ​ധു താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണ് ഐ​തി​ഹ്യം.

കോ​ട്ട​യു​ടെ നി​ർ​മാ​ണം തു​ട​ങ്ങി​യ കാ​ല​ത്ത് സാ​ധു​വി​നോ​ട് ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നു താ​മ​സം മാ​റ്റാ​ൻ അ​ഭ്യ​ർ​ഥി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

എ​ത്ര​യും പെ​ട്ടെ​ന്ന് സ്ഥ​ലം ഒ​ഴി​യാ​മെ​ന്ന് സ​മ്മ​തി​ച്ച സാ​ധു ഒ​രു നി​ബ​ന്ധ​ന വ​ച്ചു. പ​ക​ൽ സ​മ​യ​ത്തെ​ങ്ങും ത​ന്‍റെ കു​ടി​ലി​നു​മേ​ൽ കോ​ട്ട​നി​ഴ​ൽ വീ​ഴ്ത്ത​രു​തെ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

സാ​ധു​വി​ന്‍റെ അ​ഭ്യ​ർ​ഥ​ന അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും അ​ന്ന​ത്തെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യ അ​ജ​ബ് സിം​ഗ് പി​ന്നീ​ട് കോ​ട്ട​യു​ടെ രൂ​പ​ക​ൽ​പ്പ​ന​യി​ൽ മാ​റ്റം വ​രു​ത്താ​ൻ നി​ർ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

എ​ന്നാ​ൽ കോ​ട്ട​നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ന​ട​ത്തി​യ കൂ​ട്ടി​ച്ചേ​ർ​ക്ക​ലു​ക​ൾ സാ​ധു​വി​ന്‍റെ വീ​ടി​നു മു​ക​ളി​ൽ നി​ഴ​ൽ വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന ത​ര​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

ഇ​തു സാ​ധു​വി​നെ കോ​പാ​കു​ല​നാ​ക്കി. കോ​ട്ട എ​ന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യി​ല്ലാ​തെ കി​ട​ക്ക​ട്ടെ​യെ​ന്ന് സാ​ധു ശ​പി​ച്ച​തോ​ടെ കോ​ട്ട​യ്ക്ക് മേ​ൽ​ക്കൂ​ര ഇ​ല്ലാ​താ​യി എ​ന്നാ​ണ് വി​ശ്വാ​സം. മേ​ൽ​ക്കൂ​ര എ​ത്ര പ​ണി​യാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചാ​ലും അ​തു ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ഴു​മെ​ന്നാ​ണു നാ​ട്ടു​കാ​ർ പ​റ​യു​ന്ന​ത്.

ചി​ല നാ​ടോ​ടി​ക്ക​ഥ​ക​ളി​ൽ ബാ​ല​ക് നാ​ഥ് എ​ന്ന് വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ‘സാ​ധു ബാ​ലു​നാ​ഥി​ന്‍റെ ക​ൽ​ക്കു​ടി​ൽ താ​ന്ത്രി​ക് കി ഛ​ത്രി’ എ​ന്ന പേ​രി​ൽ ഇ​ന്നും കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളി​ൽ കാ​ണാം.

കോ​ട്ട​യു​ടെ നി​ഴ​ൽ വീ​ണ കു​ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഇ​തെ​ന്നും അ​തി​ന്‍റെ ഫ​ല​മാ​യി സാ​ധു കോ​ട്ട​യെ ശ​പി​ച്ചെ​ന്നും നാ​ട്ടു​കാ​ർ അ​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

പ്ര​വേ​ശ​ന​ക​വാ​ട​ത്തി​ൽ സോ​മേ​ശ്വ​ർ, മം​ഗ​ളാ ദേ​വി, ഗ​ണ​പ​തി, ഹ​നു​മാ​ൻ ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. ഈ ​ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ചു​വ​രു​ക​ളി​ലെ സ​ങ്കീ​ർ​ണ​മാ​യ കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ൾ നാ​ഗ​ര ശൈ​ലി​യി​ലു​ള്ള വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​യി​ൽ​നി​ന്ന് പ്ര​ചോ​ദ​നം ഉ​ൾ​ക്കൊ​ണ്ട​താ​ണ്.

ഏ​റെ ഭീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന സ്ഥ​ലം എ​ന്ന കേ​ൾ​വി​ക്ക് ഉ​പോ​ൽ​ബ​ല​ക​ങ്ങ​ളാ​യി നി​ര​വ​ധി ക​ഥ​ക​ളും ഇ​വി​ടെ പ്ര​ച​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

സാ​ധു​വി​ന്‍റെ ശാ​പ​ഫ​ല​മാ​യി യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ മ​ര​ണ​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ ആ​ത്മാ​ക്ക​ൾ രാ​ത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​ല​ഞ്ഞു ന​ട​ക്കു​ന്ന​താ​യാ​ണ് വി​ശ്വാ​സം. രാ​ത്രി​യി​ൽ കോ​ട്ട​യ്ക്ക​ക​ത്തു​നി​ന്ന് പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ശ​ബ്ദ​ങ്ങ​ൾ കേ​ൾ​ക്കാ​റു​ണ്ടെ​ന്നും അ​സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യ വെ​ളി​ച്ചം ഉ​ണ്ടാ​വാ​റു​ണ്ടെ​ന്നും പ​റ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ഭാ​ൻ​കാ​രി റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നും ദൗ​സ റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നു​മാ​ണ് ഭാ​ൻ​ഗ​ഡ് കോ​ട്ട​യി​ലെ​ത്താ​ൻ ഏ​റ്റ​വും അ​ടു​ത്തു​ള്ള സ്റ്റേ​ഷ​നു​ക​ൾ. ര​ണ്ടു സ്റ്റേ​ഷ​നു​ക​ളി​ൽ നി​ന്നും ഏ​ക​ദേ​ശം 20-30 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ മാ​ത്രം അ​ക​ലെ​യാ​ണ് ഈ ​പു​രാ​ത​ന​ന​ഗ​രം.

അ​ജി​ത് ജി. ​നാ​യ​ർ