അ​ക്ബ​റി​ന്‍റെ സ്വ​പ്ന​ന​ഗ​രം ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി

മു​ഗ​ൾ വാ​സ്തു​ക​ല​യു​ടെ മ​കു​ടോ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി വാ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യി​ൽ പ​ല​യി​ട​ത്തും ഹി​ന്ദു, സൗ​രാ​ഷ്‌​ട്രി​യ​ൻ വാ​സ്തു​ശൈ​ലി​യു​ടെ സ്വാ​ധീ​നം കാ​ണാം. വി​സ്മ​യം ജ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നി​ർ​മി​തി​ക​ളാ​ണ് ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യി​ലു​ട​നീ​ളം കാ​ണാ​നാ​വു​ക.

ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ മ​ഹ​ത്ത​ര​മാ​യ പ​ല നി​ർ​മി​തി​ക​ളു​ടെ​യും കാ​ല​ഘ​ട്ട​മാ​യാ​ണ് മു​ഗ​ൾ​ഭ​ര​ണം വി​ല​യി​രു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. നി​ത്യ​സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളാ​യ താ​ജ്മ​ഹ​ലും ചെ​ങ്കോ​ട്ട​യു​മെ​ല്ലാം ഇ​തി​ന്‍റെ ദൃ​ഷ്ടാ​ന്ത​മാ​യി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു.

മു​ഗ​ള​ൻ​മാ​രു​ടെ ഈ​ടു​റ്റ ശി​ൽ​പ​ക​ലാ വൈ​ഭ​വ​ത്തി​ന്‍റെ മൂ​ശ​യി​ൽ പ​ണി​തു​യ​ർ​ത്തി​യ ആ​ദ്യ​ത്തെ ആ​സൂ​ത്രി​ത ന​ഗ​ര​മാ​ണ് ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി. ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ൽ ആ​ഗ്ര​യു​ടെ 41 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യി സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ ​സു​ന്ദ​ര​ന​ഗ​രം അ​ക്ബ​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി 1571ൽ ​നി​ർ​മി​ച്ച​താ​യാ​ണ് ച​രി​ത്രം.

പി​ന്നീ​ടു​ള്ള 14 വ​ർ​ഷം മു​ഗ​ൾ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യി വി​രാ​ജി​ച്ച ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി 1585നു ​ശേ​ഷം ഉ​പേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ക​ടു​ത്ത ജ​ല​ക്ഷാ​മ​വും അ​ടു​ത്ത യു​ദ്ധ​സ​ന്നാ​ഹ​ത്തി​നാ​യു​ള്ള അ​ക്ബ​റു​ടെ യാ​ത്ര​ക​ളു​മാ​ണ് ഇ​തി​ലേ​ക്ക് ന​യി​ച്ച​തെ​ന്നാ​ണു ക​രു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. 1610ൽ ​ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി പൂ​ർ​ണ​മാ​യും ഒ​രു പ്രേ​ത​ന​ഗ​ര​മാ​യി മാ​റി. പി​ന്നീ​ട് അ​പൂ​ർ​വ​മാ​യി മാ​ത്ര​മേ മു​ഗ​ൾ രാ​ജാ​ക്ക​ൻ​മാ​ർ ഇ​വി​ടെ എ​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ളൂ.

മു​ന്പ് സി​ക്രി എ​ന്നൊ​രു ഗ്രാ​മ​മാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​പ്ര​ദേ​ശം. ഇ​വി​ടെ​വ​ച്ചാ​ണ് മു​ഗ​ൾ​വം​ശ സ്ഥാ​പ​ക​നാ​യ ബാ​ബ​ർ 1527ൽ ​ര​ജ​പു​ത്ര ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി റാ​ണ സം​ഗ​യെ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത്. എ​ന്നാ​ൽ അ​ക്ബ​റി​നെ ഇ​വി​ടേ​യ്ക്ക് എ​ത്തി​ച്ച​ത് മ​റ്റു ചി​ല കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ്.

പ​ത്നി ജോ​ധാ​ഭാ​യി പു​ത്ര​ൻ സ​ലി​മി​ന് ഇ​വി​ടെ​വ​ച്ച് ജ​ന്മം ന​ൽ​കി​യ​തോ​ടെ​യാ​ണ് അ​ക്ബ​റി​ന് സി​ക്രി പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​താ​യ​ത്. 1569ൽ ​ആ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

ഒ​രു പി​ന്തു​ട​ർ​ച്ചാ​വ​കാ​ശി​ക്കാ​യു​ള്ള അ​ക്ബ​റി​ന്‍റെ കാ​ത്തി​രി​പ്പി​നു വി​രാ​മ​മാ​യ​ത് സ​ലിം എ​ന്ന ജ​ഹാം​ഗീ​റി​ന്‍റെ ജ​ന​ന​ത്തോ​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന മ​ക്ക​ൾ ശൈ​ശ​വ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ മ​ര​ണ​പ്പെ​ട്ട​ത് അ​ക്ബ​റി​നെ ഏ​റെ ദുഃ​ഖി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഇ​തേ​ത്തു​ട​ർ​ന്നാ​ണ് പി​ന്തു​ട​ർ​ച്ചാ​വ​കാ​ശി​യാ​യ ഒ​രു മ​ക​നു​വേ​ണ്ടി അ​ദ്ദേ​ഹം സി​ക്രി ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലെ സൂ​ഫി​വ​ര്യ​നാ​യ ഷെ​യ്ഖ് സ​ലിം ചി​സ്തി​യു​ടെ അ​നു​ഗ്ര​ഹം തേ​ടി​യെ​ത്തു​ന്ന​ത്.

സ​ലിം ചി​സ്തി ജ​ഹാം​ഗീ​റി​ന്‍റെ ജ​ന​നം പ്ര​വ​ചി​ക്കു​ക​യും അ​തി​നാ​യി അ​നു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ജ​ഹാം​ഗീ​റി​ന്‍റെ ജ​ന​ന​ത്തി​ൽ ഏ​റെ സ​ന്തോ​ഷി​ച്ച അ​ക്ബ​ർ ഇ​വി​ടെ പു​തി​യൊ​രു ത​ല​സ്ഥാ​ന​ന​ഗ​രം നി​ർ​മി​ക്കാ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

സ​ലിം ജ​നി​ച്ച 1569ൽ ​തു​ട​ങ്ങി​യ ന​ഗ​ര​നി​ർ​മാ​ണം 1571ൽ ​പൂ​ർ​ത്തി​യാ​യി. 1573ലെ ​ഗു​ജ​റാ​ത്ത് വി​ജ​യ​ത്തി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ന് ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി എ​ന്ന പേ​രു ന​ൽ​കി​യ​ത്. പേ​രി​ലെ സി​ക്രി എ​ടു​ത്ത​താ​വ​ട്ടെ പ​ഴ​യ സി​ക്രി ഗ്രാ​മ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും. അ​റ​ബി​യി​ൽ ഫ​ത്തേ​ഹ് എ​ന്നാ​ൽ വി​ജ​യ​മെ​ന്നും സി​ക്രി എ​ന്നാ​ൽ ദൈ​വ​ത്തി​ന് ന​ന്ദി എ​ന്നു​മാ​ണ​ർ​ഥം.

മു​ഗ​ൾ വാ​സ്തു​ക​ല​യു​ടെ മ​കു​ടോ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി വാ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യി​ൽ പ​ല​യി​ട​ത്തും ഹി​ന്ദു, സൗ​രാ​ഷ്്‌​ട്രി​യ​ൻ വാ​സ്തു​ശൈ​ലി​യു​ടെ സ്വാ​ധീ​നം കാ​ണാം.

വി​സ്മ​യം ജ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നി​ർ​മി​തി​ക​ളാ​ണ് ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യി​ലു​ട​നീ​ളം കാ​ണാ​നാ​വു​ക. പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ട​മാ​യ ബു​ല​ന്ദ് ദ​ർ​വാ​സ, ജോ​ധാ​ഭാ​യി​യു​ടെ മ​ഹ​ൽ, ആം​ഗ് മി​ച്ചൗ​ലി, ധി​വാ​ൻ ഇ ​ഖാ​സ്, പാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ൽ, ഖ്വാ​ബ്ഗാ​ഹ്, ഷെ​യ്ഖ് സ​ലിം ചി​സ്തി​യു​ടെ പു​ത്ര​ന്‍റെ ദ​ർ​ഗ, ഷാ​ഹി മ​സ്ജി​ദ് എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ ക​ണ്ണ​ഞ്ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നി​ർ​മി​തി​ക​ൾ.

54 മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​ര​മു​ള്ള പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ടം ബു​ല​ന്ദ് ദ​ർ​വാ​സ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത​ന്നെ ഒ​രു അ​ദ്ഭു​ത​നി​ർ​മി​തി​യാ​ണ്. 1575ലാ​ണ് ഇ​ത് നി​ർ​മി​ച്ച​ത്. ലോ​ക​ത്തി​ലെ ത​ന്നെ ഏ​റ്റ​വും ഉ​യ​ര​മു​ള്ള പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ട​മാ​യി നാ​ല​ര നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​നു​ശേ​ഷ​വും ഇ​തു നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു. ഇ​വി​ട​ത്തെ അ​നു​പ​മ​മാ​യ കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ളും അ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ളും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ​ക്ക് അ​വാ​ച്യ​മാ​യ അ​നു​ഭ​വം സ​മ്മാ​നി​ക്കു​ന്ന​വ​യാ​ണ്. ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യി​ലെ ജു​മാ മ​സ്ജി​ദി​ലേ​ക്കു​ള്ള പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ട​മാ​ണി​ത്.

പാ​ഞ്ച് മ​ഹ​ലാ​ണ് മ​റ്റൊ​രു വി​ശേ​ഷ​പ്പെ​ട്ട നി​ർ​മി​തി. അ​ക്ബ​ർ ത​ന്‍റെ പ​ത്നി​മാ​ർ​ക്കാ​യി നി​ർ​മി​ച്ച കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​നു പേ​രു സൂ​ചി​പ്പി​ക്കും​പോ​ലെ അ​ഞ്ചു നി​ല​ക​ളാ​ണു​ള്ള​ത്. അ​ക്കാ​ല​ത്തെ ബു​ദ്ധ​ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ മാ​തൃ​ക​യി​ലാ​ണ് ഇ​ത് പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ആ​കെ 176 തൂ​ണു​ക​ൾ ഈ ​മാ​ളി​ക​യ്ക്കു​ണ്ട്.

ജു​മാ മ​സ്ജി​ദ് മ​റ്റൊ​രു പ്ര​ധാ​ന നി​ർ​മി​തി​യാ​ണ്. സ​ലിം ചി​സ്തി​യു​ടെ മേ​ൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണ് ചു​വ​ന്ന മ​ണ​ൽ​ക്ക​ല്ലു​ക​ളി​ൽ അ​ക്ബ​ർ ച​തു​രാ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള ഈ ​മ​സ്ജി​ദ്് പ​ണി​ത​ത്. സ​മീ​പം സ​ലിം ചി​സ്തി​യു​ടെ ശ​വ​കു​ടീ​ര​വു​മു​ണ്ട്.

പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ വാ​സ്തു​ശൈ​ലി​യി​ൽ അ​ക്ബ​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി പ​ണി​ത സ്വ​കാ​ര്യ സ​ഭ​യാ​യ ദി​വാ​ൻ ഇ ​ഖാ​സി​മു​ണ്ടൊ​രു ച​രി​ത്രം. ര​ഹ​സ്യ ച​ർ​ച്ച​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു ഇ​വി​ടെ ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന​ത്.
1575ൽ ​നി​ർ​മി​ച്ച ഇ​ബാ​ദ​ത് ഖാ​ന​യും അ​വി​സ്മ​ര​ണീ​യ​മാ​ണ്്. ദി​ൻ ഇ​ലാ​ഹി എ​ന്ന പു​തി​യ മ​ത​ത്തി​നു അ​ക്ബ​ർ തു​ട​ക്കം​കു​റി​ച്ച​ത് ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നാ​ണ്.

ജോ​ധാ​ഭാ​യി മ​ഹ​ലി​നെ ഒ​ഴി​വാ​ക്കി ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യു​ടെ ച​രി​ത്രം പ​റ​യു​ക അ​സാ​ധ്യ​മാ​ണ്. അ​ക്ബ​റി​ന്‍റെ ഏ​റ്റ​വും പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട പ​ത്നി​യും ര​ജ​പു​ത്ര രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന മ​റി​യം ഉ​സ് സ​മാ​നി എ​ന്ന ജോ​ധാ​ഭാ​യി​യ്ക്കാ​യി നി​ർ​മി​ച്ച​താ​ണി​ത്. ര​ജ​പു​ത്ര പാ​ര​ന്പ​ര്യ​ത്തി​ന്‍റെ പ്രൗ​ഢി പേ​റു​ന്ന ന​ടു​മു​റ്റം ഒ​രാ​ക​ർ​ഷ​ണ​മാ​ണ്. ജോ​ധാ​ഭാ​യി​ക്ക് പ്രാ​ർ​ഥി​ക്കാ​ൻ അ​ക്ബ​ർ പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച ക്ഷേ​ത്ര​വും ഇ​തി​നു​ള്ളി​ൽ കാ​ണാം.

ബീ​ർ​ബ​ൽ ഹൗ​സ്, നൗ​ബ​ത് ഖാ​ന, ഹി​ര​ണ്‍ മി​നാ​ർ, അ​നു​പ് ത​ലാ​വ് എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ പ്രൗ​ഢ​ഗം​ഭീ​ര​മാ​യ നി​ർ​മി​തി​ക​ൾ വേ​റെ​യു​മു​ണ്ട്.

1986ലാ​ണ് യു​ന​സ്കോ ഫ​ത്തേ​പ്പു​ർ സി​ക്രി​യെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക​സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്. വാ​സ്തു​ക​ലാ വൈ​ദ​ഗ്ധ്യം ജ്വ​ലി​ച്ചു നി​ന്ന ഒ​രു കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ന്‍റെ സ്മ​ര​ണ​ക​ളു​ണ​ർ​ത്തു​ന്ന ഭൂ​മി​ക​യി​ലേ​ക്ക് നി​ര​വ​ധി സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ളാ​ണെ​ത്തു​ന്ന​ത്.

അ​ജി​ത് ജി. ​നാ​യ​ർ