ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ലെ സ്മാ​ര​ക​ശി​ല​ക​ൾ

രാ​മേ​ശ്വ​ര​ത്തെ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി. പേ​മാ​രി​യും കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റും ക​ട​ൽ​ക്ഷോ​ഭ​വും തൂ​ത്തെ​റി​ഞ്ഞ പൗ​രാ​ണി​ക തു​റ​മു​ഖ​ന​ഗ​രം. കാ​ലം കൈ​യൊ​ഴി​ഞ്ഞ സം​സ്കൃ​തി​യു​ടെ പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ ഇ​ടം​പി​ടി​ച്ച ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ൽ ഇ​ക്കാ​ല​ത്തും ച​രി​ത്ര​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ ബാ​ക്കി​യു​ണ്ട്. 1964ലെ ​ക​ട​ൽ​ക്കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റി​നു പി​ന്നാ​ലെ 2004ലെ ​സു​നാ​മി​കൂ​ടി വ​ന്ന​തോ​ടെ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യു​ടെ പ്ര​താ​പം അ​സ്ത​മി​ച്ചു. പു​രാ​ണ​വും വി​ശ്വാ​സ​വും വാ​ണി​ജ്യ​വും ഉ​ൾ​ച്ചേ​ർ​ന്ന് സ​ഹ​സ്രാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളു​ടെ പാ​ര​ന്പ​ര്യ​മു​ണ്ട് ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​ക്ക്.

ത​മി​ഴ്നാ​ട്ടി​ലെ രാ​മേ​ശ്വ​ര​ത്തു​നി​ന്ന് 20 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ ഒ​രു നേ​ർ​രേ​ഖ​പോ​ലെ ക​ട​ലി​നു മ​ധ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു നീ​ണ്ടു​കി​ട​ക്കു​ന്ന തു​രു​ത്താ​ണ് ധ​നു​ഷ്കോ​ടി. ഇ​രു​വ​ശ​വും അ​ന​ന്ത​മാ​യ ക​ട​ൽ. വ​ല​തു​വ​ശ​ത്ത് ഇ​ന്ത്യ​ൻ മ​ഹാ​സ​മു​ദ്ര​വും ഇ​ട​തു​വ​ശ​ത്ത് ബം​ഗാ​ൾ ഉ​ൾ​ക്ക​ട​ലും. വ​ൻ​ക​ര​യു​മാ​യി തു​രു​ത്തി​നെ ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് പാ​ന്പ​ൻ പാ​ല​മാ​ണ്.‌

ശ്രീ​രാ​മ​ൻ സീ​താ​ദേ​വി​യെ വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കാ​ൻ ക​ട​ലി​ൽ ചി​റ​കെ​ട്ടി ല​ങ്ക​യി​ലേ​ക്കു പോ​യ​തു ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ൽ നി​ന്നാ​ണെ​ന്ന് ഐ​തി​ഹ്യം. ധ​നു​സി​ന്‍റെ അ​റ്റം എ​ന്നാ​ണ് ധ​നു​ഷ്കോ​ടി എ​ന്ന വാ​ക്കി​ന്‍റെ അ​ർ​ഥം. ശ്രീ​രാ​മ​ൻ സേ​തു​ബ​ന്ധ​ന​ത്തി​നു​ള്ള പ​ണി തു​ട​ങ്ങാ​ൻ ത​ന്‍റെ ധ​നു​സു​കൊ​ണ്ട് അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത് ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യു​ടെ തെ​ക്കേ അ​റ്റ​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്നാ​ണു പാ​ര​ന്പ​ര്യം.

പാ​ന്പ​ൻ ദ്വീ​പി​നു തെ​ക്കു​കി​ഴ​ക്കാ​യി, ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ലെ ത​ലൈ​മ​ന്നാ​റി​ന് ഏ​ക​ദേ​ശം 18 മൈ​ൽ പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യാ​ണ് ധ​നു​ഷ്കോ​ടി. ഇ​ന്ത്യ​യും ശ്രീ​ല​ങ്ക​യും ത​മ്മി​ലു​ള്ള ഏ​ക ക​ര അ​തി​ർ​ത്തി എ​ന്ന​താ​ണ് ഭൂ​മി​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക​ത. പാ​ക് ക​ട​ലി​ടു​ക്കി​ൽ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന 45 അ​ടി വീ​തി​യു​ള്ള ഒ​രു നേ​ർ​ത്ത മ​ണ​ൽ​ത്തി​ട്ട.

ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് കാ​ല​ത്ത് ഇ​ന്ത്യ​യും ശ്രീ​ല​ങ്ക​യും ത​മ്മി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ക​പ്പ​ൽ ഗ​താ​ഗ​ത​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാ​ന ക​ണ്ണി​യാ​യി​രു​ന്നു മ​ത്സ്യ​ബ​ന്ധ​ന​ത്തി​നു പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​തു​റ​മു​ഖം. പു​രാ​ണ​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ രാ​മേ​ശ്വ​ര​വു​മാ​യു​ള്ള ബ​ന്ധം​മൂ​ലം ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യും പു​ണ്യ​തീ​ർ​ഥാ​ട​ന​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു.

മു​ൻ​കാ​ല​ത്ത് ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ലേ​ക്കു പോ​യി​രു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ പ്ര​ധാ​ന സ​ഞ്ചാ​ര​പാ​ത​യും ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. ശ്രീ​രാ​മ​ൻ നി​ർ​മി​ച്ച രാ​മ​സേ​തു എ​ന്നു വി​ശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ചി​റ​യു​ടെ അ​വ​ശി​ഷ്ട​മാ​യ പാ​റ​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളു​ടെ ഒ​രു നി​ര ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ൽ ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്നു.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യാ​ന​ന്ത​ര ഇ​ന്ത്യാ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യു​ടെ പേ​ര് ചു​വ​പ്പി​ലും ക​റു​പ്പി​ലും അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​ത് 1964 ഡി​സം​ബ​ർ 22നാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്നേ​ക്ക് ഒ​രാ​ഴ്ച മു​ൻ​പ് ആ​ൻ​ഡ​മാ​ൻ ക​ട​ലി​ൽ രൂ​പം​കൊ​ണ്ട ചു​ഴ​ലി​ക്കാ​റ്റ് ദി​നം​പ്ര​തി ശ​ക്തി പ്രാ​പി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​ത് ആ​രും കാ​ര്യ​മാ​യെ​ടു​ത്തി​ല്ല.

22നു ​വൈ​കു​ന്നേ​രം മു​ത​ൽ വീ​ശി​യ​ടി​ച്ച ചു​ഴ​ലി​ക്കാ​റ്റ് അ​ർ​ധ​രാ​ത്രി​യോ​ടെ സം​ഹാ​ര താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടി​യ​പ്പോ​ൾ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യെ ക​ട​ൽ വി​ഴു​ങ്ങി. ചു​ഴ​ലി​ക്കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റ് മ​ണി​ക്കൂ​റി​ൽ 280 കി​ലോ​മീ​റ്റ​റും തി​ര​മാ​ല​ക​ൾ ഏ​ഴു മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​ര​ത്തി​ലു​മാ​യി​രു​ന്നു ഉ​ഗ്ര​താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടി​യ​ത്. തീ​ര​ത്ത് പാ​ർ​ത്തി​രു​ന്ന മ​ത്സ്യ​ത്തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളും തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രും ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രു​മാ​യി 1900 പേ​ർ​ക്കാ​ണ് ജീ​വ​ൻ ന​ഷ്ട​മാ​യ​ത്. 1914ൽ ​ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ നി​ർ​മി​ച്ച ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദ്യ​ത്തെ ക​ട​ൽ​പ്പാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു രാ​മേ​ശ്വ​ര​ത്തേ​ത്. ചു​ഴ​ലി​ക്കാ​റ്റി​ൽ പാ​ന്പ​ൻ​പാ​ല​ത്തി​നു കാ​ര്യ​മാ​യ ത​ക​രാ​റു​ക​ൾ സം​ഭ​വി​ച്ചു.

സം​ഹാ​ര​ക്കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റി​ൽ പാ​ന്പ​നെ​യും ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യെ​യും ബ​ന്ധി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന മീ​റ്റ​ർ​ഗേ​ജ് റെ​യി​ൽ പാ​ത ത​ക​ർ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​വ​രെ ചെ​ന്നൈ എ​ഗ്‌​മൂ‌‌‌​ർ മു​ത​ൽ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​വ​രെ ട്രെ​യി​ൻ സ​ർ​വീ​സും അ​നു​ബ​ന്ധ​മാ​യി ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ലേ​ക്കു ബോ​ട്ട് മെ​യി​ൽ എ​ക്സ്പ്ര​സ് സ​ർ​വീ​സു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഇ​തേ സ​മ​യം മ​ദ്രാ​സി​ൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ട ബോ​ട്ട് മെ​യി​ൽ എ​ന്ന പാ​ന്പ​ൻ-​ധ​നു​ഷ്കോ​ടി പാ​സ​ഞ്ച​ർ ട്രെ​യി​ൻ മ​ഴ​യും കാ​റ്റും വ​ക​വ​യ്ക്കാ​തെ യാ​ത്ര തു​ട​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ടി​ക്ക​റ്റെ​ടു​ത്തു യാ​ത്ര ചെ​യ്ത 110 യാ​ത്ര​ക്കാ​രും ടി​ക്ക​റ്റി​ല്ലാ​തെ യാ​ത്ര​ചെ​യ്ത​വ​രും കൂ​ടാ​തെ അ​ഞ്ചു ട്രെ​യി​ൻ ജോ​ലി​ക്കാ​രു​മാ​യി ട്രെ​യി​ൻ അ​ർ​ധ​രാ​ത്രി​ക്ക് തൊ​ട്ടു​മു​ൻ​പ് പാ​ന്പ​ൻ റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ​നി​ന്നു ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ലേ​ക്ക് നീ​ങ്ങി.
അ​ർ​ധ​രാ​ത്രി 11.55. ഉ​ഗ്ര​രൂ​പി​യാ​യ ചു​ഴ​ലി​ക്കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റും ബ​ഹു​നി​ല കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​യ​ര​ത്തി​ൽ തി​ര​മാ​ല​ക​ളും ആ​ഞ്ഞ​ടി​ച്ചു ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യെ തൂ​ത്തെ​റി​ഞ്ഞു. തീ​വ​ണ്ടി​യും അ​തി​ലെ മു​ഴു​വ​ൻ യാ​ത്ര​ക്കാ​രും ക​ട​ലാ​ഴ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് മു​ങ്ങി​പ്പോ​യി.

രാ​ത്രി പു​ല​ർ​ന്ന​പ്പോ​ൾ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ൽ ആ​രും ശേ​ഷി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. എ​ല്ലാ വാ​ർ​ത്താ​വി​നി​മ​യ മാ​ർ​ഗ​ങ്ങ​ളും നി​ശ്ച​ല​മാ​യ​തി​നാ​ൽ ദു​ര​ന്തം പു​റം​ലോ​കം അ​റി​ഞ്ഞ​ത് 48 മ​ണി​ക്കൂ​റു​ക​ൾ​ക്കു ശേ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു. പ​ഴ​യ റെ​യി​ൽ​പാ​ള​ത്തി​ന്‍റെ പൊ​ട്ടി​പ്പൊ​ളി​ഞ്ഞ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ ഇ​പ്പോ​ഴും ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യി​ൽ ദു​ര​ന്ത സ്മാ​ര​ക​മെ​ന്നോ​ണം മ​ണ​ൽ മൂ​ടി കി​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ‌‌

ജീ​ർ​ണാ​വ​സ്ഥ​യി​ലു​ള്ള റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നും പോ​ലീ​സ്‌​സ്റ്റേ​ഷ​നു​ക​ളും സ്കൂ​ളും പോ​സ്റ്റ്‌​ഓ​ഫീ​സും ക​ട​ക​ളും ക്രൈ​സ്ത​വ ദേ​വാ​ല​യ​വു​മെ​ല്ലാം ചു​ഴ​ലി​ക്കാ​റ്റി​ൽ തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി ഒ​രു പ്രേ​ത​ന​ഗ​ര​മാ​യി മാ​റി. 2004 ഡി​സം​ബ​റി​ലെ സു​നാ​മി​യി​ൽ ധ​നു​ഷ്കോ​ടി തീ​രം 500 മീ​റ്റ​റോ​ളം പി​ൻ​വ​ലി​യു​ക​യും സ​മു​ദ്ര​ത്തി​ലാ​ണ്ടു​പോ​യ പ​ഴ​യ പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ന്‍റെ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ കു​റേ സ​മ​യം ദൃ​ശ്യ​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു.

1988ൽ ​ദ്വീ​പി​നെ റോ​ഡു​മാ​ർ​ഗം ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പാ​ലം വ​ന്ന​ത് നി​വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക് വ​ലി​യ ആ​ശ്വാ​സ​മാ​യി. മെ​ട്രോ​മാ​ൻ ഇ. ​ശ്രീ​ധ​ര​ന്‍റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ 2009ൽ ​പാ​ലം ബ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ജോ​ലി ന​ട​പ്പാ​ക്കി. പി​ന്നീ​ടു​ള്ള ഒ​രു പ​തി​റ്റാ​ണ്ടി​ല​ധി​ക​ക്കാ​ലം ഇ​തി​ലൂ​ടെ ട്രെ​യി​ൻ സ​ഞ്ച​രി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ബ​ല​ക്ഷ​യം കൂ​ടി​യ​തോ​ടെ 2022 ഡി​സം​ബ​ർ 23ന് ​പാ​ന്പ​ൻ റെ​യി​ൽ​വേ പാ​ല​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ട്രെ​യി​ൻ ഗ​താ​ഗ​തം എ​ന്ന​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ചു.

ഉ​പ്പു​കാ​റ്റി​ൽ ദ്ര​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന വി​ശു​ദ്ധ അ​ന്തോ​നീ​സി​ന്‍റെ നാ​മ​ത്തി​ലു​ള്ള പോ​ർ​ച്ചു​ഗീ​സ് പ​ള്ളി​യു​ടെ​യും ത​ക​ർ​ന്ന മ​റ്റു മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും അ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ൾ കാ​ണാ​ൻ സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ൾ ഇ​പ്പോ​ഴും എ​ത്തു​ന്നു​ണ്ട്. ക​ട​ലെ​ടു​ക്കാ​തെ ബാ​ക്കി​വ​ച്ച പ​ള്ളി​യു​ടെ അ​ൾ​ത്താ​ര മ​ഹാ​ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ന്‍റെ മൂ​ക​സാ​ക്ഷി​യാ​യി ഇ​ന്നും ന​ശി​ക്കാ​തെ കി​ട​ക്കു​ന്നു. ദേ​വാ​ല​യ​ത്തി​നു മു​ന്പി​ലു​ള്ള ശു​ദ്ധ​ജ​ലം വ​റ്റാ​ത്ത കി​ണ​ർ ഒ​രു വി​സ്മ​യ​മാ​ണ്. വ​ല​വ​ലി​ച്ചു ക​യ​റ്റു​ന്ന മ​ത്സ്യ​ബ​ന്ധ​ന തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളും ച​തു​പ്പു​നി​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ പ​ക്ഷി​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​മെ​ല്ലാം സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ൾ​ക്ക് കൗ​തു​ക​ക്കാ​ഴ്ച​ക​ൾ തീ​ർ​ക്കു​ന്നു.

ധ​നു​ഷ്കോ​ടി​യു​ടെ പ്ര​താ​പ അ​വ​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ ചി​ല​പ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും വേ​ദ​ന സ​മ്മാ​നി​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും രാ​മേ​ശ്വ​രം അ​വി​ടെ​യെ​ത്തു​ന്ന​വ​രെ നി​രാ​ശ​രാ​ക്കി​ല്ല. രാ​മേ​ശ്വ​രം ദ്വീ​പി​ന്‍റെ കേ​ന്ദ്ര​ഭാ​ഗ​ത്താ​യി സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന സു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ രാ​മ​നാ​ഥ​സ്വാ​മി ക്ഷേ​ത്രം ഏ​റെ പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ണ്. ജ്യോ​തി​ർ​ലിം​ഗ​രൂ​പ​ത്തി​ൽ ശി​വ​നെ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള പ​ന്ത്ര​ണ്ട് ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണി​ത്. ഏ​റ്റ​വും നീ​ള​ത്തി​ലു​ള്ള ഇ​ട​നാ​ഴി ഈ ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലാ​ണു​ള്ള​ത്. ഹൈ​ന്ദ​വാ​ചാ​ര​പ്ര​കാ​രം കാ​ശി​തീ​ർ​ഥാ​ട​നം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ രാ​മേ​ശ്വ​രം ക്ഷേ​ത്ര​ദ​ർ​ശ​ന​വും സേ​തു​സ്നാ​ന​വും നി​ർ​ബ​ന്ധ​മാ​ണ്.

ഇ​ന്നു കാ​ണു​ന്ന ക്ഷേ​ത്രം പ​ണി ക​ഴി​പ്പി​ച്ച​ത് പാ​ണ്ഡ്യ​രാ​ജ​വം​ശ​മാ​ണ്. ഭാ​ര​തീ​യ വാ​സ്തു​വി​ദ്യാ വൈ​ദ​ഗ്ധ്യ​ത്തി​ന്‍റെ മ​കു​ടോ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​ണ് ഈ ​ക്ഷേ​ത്രം. സ്ക​ന്ദ​പു​രാ​ണം അ​നു​സ​രി​ച്ച് ഈ ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലും ചു​റ്റു​പാ​ടു​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന 64 തീ​ർ​ഥ​ങ്ങ​ളി​ൽ 24 എ​ണ്ണം പു​ണ്യ​തീ​ർ​ഥ​ങ്ങ​ളാ​ണ്.

രാ​മ​രാ​വ​ണ​യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​രം വി​ഭീ​ഷ​ണ​ന്‍റെ പ​ട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ന​ട​ത്തി​യെ​ന്ന് വി​ശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന കോ​ദ​ണ്ഡ​രാ​മ​ക്ഷേ​ത്രം മ​റ്റൊ​രാ​ക​ർ​ഷ​ണ​മാ​ണ്. യു​ദ്ധ​ശേ​ഷം ഹ​നു​മാ​ൻ ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ൽ​നി​ന്ന് സീ​ത​യെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന് പൂ​ജ ന​ട​ത്തി​യ​തും ഇ​വി​ടെ​വ​ച്ചാ​ണെ​ന്നാ​ണ് ഐ​തി​ഹ്യം. ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ മൂ​ന്നു ഭാ​ഗ​വും ക​ട​ലാ​ൽ ചു​റ്റ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണെ​ന്ന​താ​ണ് പ്ര​ത്യേ​ക​ത. പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ രാ​മ​നാ​ഥ​സ്വാ​മി ക്ഷേ​ത്ര​വും രാ​മേ​ശ്വ​ര​ത്തി​ന്‍റെ പെ​രു​മ അ​റി​യി​ക്കു​ന്നു.

ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ മി​സൈ​ൽ​മാ​നും മു​ൻ രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി​യു​മാ​യ ഡോ. ​എ.​പി.​ജെ. അ​ബ്ദു​ൾ ക​ലാ​മി​ന്‍റെ സ്മാ​ര​ക​മാ​ണ് രാ​മേ​ശ്വ​ര​ത്ത് ഏ​റ്റ​വു​മ​ധി​കം പേ​രെ​ത്തു​ന്ന മ​റ്റൊ​രു കേ​ന്ദ്രം. ഇ​വി​ടെ പ്ര​വേ​ശ​നം സൗ​ജ​ന്യ​മാ​ണ്. ആ ​മ​ഹാ​മ​നീ​ഷി​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​വം പൂ​ർ​ണ​മാ​യും പ്ര​തി​ഫ​ലി​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യി​ലാ​ണ് ഈ ​സ്മാ​ര​കം ത​യാ​റാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

അ​ജി​ത് ജി.​നാ​യ​ർ